Καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση «μετράει» πια ένα χρόνο, έχει γίνει πλέον σαφές ότι οι βασικές μακροοικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης σήμερα είναι η υπερβολική ζήτηση για εμπορεύματα και η υπερβολική προσφορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Σε αυτήν την περίπτωση, είναι καιρός να σταματήσει το «φούσκωμα» της ζήτησης και παράλληλα να επέλθει συγκεντρωτισμός και αναδιοργάνωση στο χρηματοοικονομικό σύστημα, όπως σημειώνει ο Kenneth Rogoff, καθηγητής του Χάρβαρντ και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ, στους Financial Times.

Η τεράστια αύξηση στον αγροπληθωρισμό είναι αφ’ εαυτού της απόδειξη ότι η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται υπερβολικά γρήγορα. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό. Ο πλανήτης μόλις βίωσε την πιο αξιοθαύμαστη ίσως περίοδο άνθισης στη σύγχρονη ιστορία. Με δεδομένη την τεράστια συνολική διεύρυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης κατά τη δεκαετία του 2000, είναι λογικό το ότι οι προμηθευτές εμπορευμάτων δυσκολεύτηκαν να ανταποκριθούν στην παραγωγή, παρά τις κάθετες αυξήσεις τιμών.

Εάν δεν εκδηλωθεί μία αισθητή διεθνής ύφεση (που είναι πρακτικώς βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε κραχ των τιμών εμπορευμάτων), θα πρέπει να περάσουν δύο χρόνοι υποτονικής ανάπτυξης, ώστε να επανέλθει σε ισορροπία η προσφορά και ζήτηση εμπορευμάτων στις τρέχουσες τιμές διαρκούς τάσης (στα περίπου δηλαδή 75 δολ. ανά βαρέλι, όσον αφορά το πετρέλαιο, από την τρέχουσα τιμή 124 δολ.) Εν τω μεταξύ, εάν όλες οι περιοχές επιχειρήσουν να συντηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μέσα από μακροοικονομική στήριξη, το βασικό αποτέλεσμα θα είναι ακόμη υψηλότερες τιμές εμπορευμάτων και εν τέλει μεγαλύτερο κραχ στο όχι πολύ μακρινό μέλλον.

Εχοντας βιώσει την εμπειρία της δεκαετίας του 1970, προκαλεί έκπληξη το πόσοι πολλοί ρυθμιστές της οικονομικής και νομισματικής στρατηγικής πιστεύουν ότι η πολιτική τους θα πρέπει να είναι να κρατήσουν υψηλά τη ζήτηση. Στις ΗΠΑ, το αδιέξοδο της ανάπτυξης επέφερε επιθετικές φορολογικές επιστροφές, έντονες μειώσεις επιτοκίων και σχέδια διάσωσης χρηματοοικονομικών οίκων. Η κινεζική ηγεσία, έχοντας «φλερτάρει» παροδικά με την τοποθέτηση του πληθωρισμού ως προτεραιότητα, επέστρεψε στα παλιά και έθεσε την ανάπτυξη ως ξεκάθαρη πρώτη προτεραιότητα. Οι περισσότερες άλλες αναδυόμενες αγορές ακολουθούν με αντίστοιχη προσέγγιση.

Οι χώρες του μπλοκ του δολαρίου μιμούνται με σκυμμένο κεφάλι την αναπτυξιακή νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, ακόμη και σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, όπου η ταχεία ανάπτυξη δημιουργεί ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις. Από τις μεγάλες περιφέρειες μόνο η Ευρώπη, υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αρνείται μέχρι στιγμής να συμμετάσχει στο «τονωτικό πάρτι». Ακόμη και η ΕΚΤ, όμως, υφίσταται αυξημένες εγχώριες και διεθνείς πολιτικές πιέσεις, καθώς η ανάπτυξη της ευρωζώνης επιβραδύνεται.

Η κάθε χώρα μπορεί να απολαύσει μία βραχυχρόνια τόνωση της ανάπτυξης, εφαρμόζοντας αμερικανικού στυλ μακροοικονομική στήριξη, αλλά το αντίτιμο είναι η χαλάρωση στις πληθωριστικές προοπτικές και μία βαριά πληρωμή για την επαναφορά τους στη συνέχεια. Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες δηλώνουν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, όσο οι μισθολογικές αυξήσεις παραμένουν ήρεμες. Είναι γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση συνεχίζει να προκαλεί συρρίκνωση στο μερίδιο των ανειδίκευτων εργαζομένων επί του παγκόσμιου εισοδήματος. Οσο, όμως, οι τιμές ανεβαίνουν, κάποια στιγμή θα ακολουθήσουν και οι μισθολογικές πιέσεις.

Βεβαίως, τα σημερινά προβλήματα συσσωρεύονταν επί πολλά χρόνια και δεν υπάρχει καμία εύκολη και «αναίμακτη» στρατηγική εξόδου. Η ανάγκη, όμως, να εισαχθεί περισσότερη τραπεζική πειθαρχία είναι ένας λόγος παραπάνω, για τον οποίο οι ρυθμιστές οφείλουν να αποφύγουν τις υπερβολικές αναπτυξιακές μακροοικονομικές πολιτικές και να αποδεχθούν την επιβράδυνση που αναπόφευκτα έρχεται με τη λήξη τέτοιας απίστευτης περιόδου άνθισης.

Για τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες αυτό σημαίνει ισχυρές αυξήσεις επιτοκίων, για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός. Για τους υπουργούς Οικονομικών σημαίνει διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και όχι υποχωρήσεων με τη μορφή φορολογικών ελαφρύσεων και επιδοτήσεων καυσίμων. Αποφεύγοντας με τόσο ζήλο οι ρυθμιστές ένα καθαρό σοκ προσφοράς, αναλαμβάνουν μεγάλο ρίσκο με τον πληθωρισμό και τη δημοσιονομική πειθαρχία, που εν τέλει μπορεί να δημιουργήσει πολύ μεγαλύτερη και παρατεταμμένη διολίσθηση.

Πηγή: ΕΞΠΡΕΣ